Um eignarrétt, þjófnað og loforð.

Jóhanna Sigurðardóttir, fráfarandi forsætisráðherra og sjálfskipaður frelsari hinna rændu og rupluðu lýsti því yfir í nóvember 2010 að loknu starfi Sigurðarnefndarinnar svonefndu - að ekkert yrði frekar gert til aðstoðar skuldsettum heimilum en það sem nefndin lagði til.

Lausnirnar voru: 110% leiðin; greiðsluaðlögun; sértæk greiðsluaðlögun lögaðila; gjaldþrot. Nú vita menn að þessar leiðir gögnuðust ekki nema örfáum. Meira þarf til. Réttlæti væri ágæt byrjun.

Engin eftirgjöf  fékkst, önnur en 250 milljarðar sem ríkið ábyrgðist og seldi bönkunum í hendur sjálfdæmi um hvernig yrði ráðstafað undir lögum um greiðsluaðlögun.

Þeir peningar eru löngu búnir en enginn virðist skilja að þessir 450 milljarðar sem taka á af öllu vinnandi fólki í landinu urðu til í reiknivélum íslensku bankanna vegna vísitöluáhrifa af falli krónunnar í október 2008. Þetta er það sem framsóknarmenn lofa að losa þjóðina við, sýnilega án þess að skilja söguna eða hvað það er sem raunverulega þarf að gera. Framsóknarflokkurinn er hér til nefndur þar eð allt lítur út fyrir að hann muni vinna stórsigur í komandi kosningum og fá tækifæri til að efna loforð sín um aðgerðir í þágu heimila í landinu.

Um er að ræða fjögurra ára gamla færslu eignamegin í efnahagsreikningi bankanna. Þessa færslu þarf að bakfæra. ENGIN verðmæti skiptu um hendur í aðdraganda þessarar bókhaldsbrellu. Engar samningaréttarlegar forsendur eru fyrir þessu SVINDLI. Þetta er það sem menn eiga við þegar rætt er um forsendubrest.

Þegar þetta er viðrað við bankana vísa þeir á eignarréttarákvæði stjórnarskrárinnar.

Ég minnist þess ekki að það atriði hafi verið rætt við mig þegar þeir stálu af mér 8 milljónum króna sem var eignarhluti minn í heimili mínu, þar til ég reis úr rekkju minni að morgni þessa örlagaríka dags í október 2008. 

Bönkunum til minnishressingar fylgir hér með 72. grein l. nr. 33 frá 1944; Stjórnarskrá Íslands:

"> 72. gr. [Eignarrétturinn er friðhelgur. Engan má skylda til að láta af hendi eign sína nema almenningsþörf krefji. Þarf til þess lagafyrirmæli og komi fullt verð fyrir.

lt=""> Með lögum má takmarka rétt erlendra aðila til að eiga fasteignaréttindi eða hlut í atvinnufyrirtæki hér á landi.]¹⁾ 

Athugasemdir

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 16.4.2013 kl. 20:01]

Þetta er alveg hárrétt hjá þér.  Þeir sem nutu óréttmæts ávinnings stökkbreytingarinnar þurfa að skila honum til baka. Ekkert síður lífeyrissjóðir og íbúðalánasjóður, hvort sem það lendir á ríkinu eða ekki!

Hláleg voru viðbrögð fréttamanns hjá stöð2 nýlega þegar hann spurði frambjóðanda hvar ofurskuldsett ríki sem skuldaði 2000 milljarða ætti að finna pening til að greiða stökkbreytinguna til baka. Skömmu síðar benti annar frambjóðandi á að ríkið skuldaði 3500 milljarða, nú jæja 3500 þá, sagði fréttamaðurinn og brá varla svip.    Það má semsagt réttlæta hvaða hæðir sem er á skuldastöðu ríkisins nema þá hækkun sem stafar af því að ránsfengnum verði skilað!

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 16.4.2013 kl. 20:13]

Af því að þú ert skynsamur karl þá langar mig að spyrja um álit þitt á veiðileifagjaldi.

Er okkur Íslendingum ekki að takast að flækja okkur í fúafeni óþarfaumræðu með þessum veiðileifagjaldshugmyndum.

Það er gömul og gild aðferð til að afla ríkinu tekna að láta menn greiða skatt af hagnaði.  Af hverju í andskotanum er ekki hægt að nota þá aðferð áfram?   Skattur er að vísu þjösnaleg aðferð til eignaupptöku en þó sú sem skárst samkomulag hefur fengist um að nota.

T.d. þarf að hnykkja á að einungis Íslendingar geti átt sjávarútvegsfyrirtæki og að þar skuli greiða myndarlegan skatt af hagnaði.  Vegna aðstæðna í þjóðfélaginu má hafa þetta talsvert hærri skattprósentu en nú. 

Getur verið að aðildarumsóknin hangi á spýtunni?   Að menn viti að ekki sé hægt að takmarka aðgang erlendra fyrirtækja innan ESB í sjávarauðlindina.

[Guðmundur Kjartansson, 16.4.2013 kl. 23:04]

Sæll Bjarni:

Varðandi fyrstu athugasemdina þína vil ég bara endurtaka það sem ég hef ítrekað skrifað hér á bloggið og sagt í útvarpi: 6. október 2008 var EKKI venjubundinn dagur í íslensku viðskipta- eða fjármálalífi. Það sem þá gerðist varð að verulegu leyti fyrir atbeina bankanna sjálfra sem stóðu í áhlaupum á krónuna og allskyns bralli sem leiddi að lokum til kerfishruns. Ég spyr: Hvar er það skráð í íslensk lög að menn eigi að hagnast á lögbrotum?

Erlendar skuldir Íslands, þær sem ríkið ber ábyrgð á eru skv. þeim tölum sem ég hef skoðað uþb þjóðarframleiðsla eins árs, nál 10 milljarðar evra. Með því að láta hér allt frjálst og lækka skatta, hvetja menn til fjárfestinga og framkvæmda getum við aukið þjóðarframleiðslu okkar um 3-6% á ári næstu 10 árin. Hér þarf ekkert að spyrja einhverja kúltúrkomma um það hvort þetta sé sniðugt. Við eigum ENGRA kosta völ. Okkur verða ekki gefnar eftir þessar skuldir. Fyrirmyndin að því sem hér þyrfti að gera er til, amk að verulegu leyti. Vísbendingin er fólgin í ferli eins merkilegasta stjórnmálamanns Evrópu eftirstríðsáranna; Dr. Ludwig Erhard fjármálaráðherra og síðar kanzlara V- Þýskalands. Hans afrek og framlag til endurreisnar Þýskalands og Evrópu í heild er meira en margir skilja. Kynnið ykkur sögu hans.

Um seinni greinina þína Bjarni er það að segja að hlutverk skattheimtu í hvaða ríki sem er- er að afla ríkissjóði rekstrarfjár. Þegar menn víkja frá þessu grunnhlutverki losna úr læðingi félagsleg öfl sem taka fljótt yfir atburðarásina með þekktum afleiðingum. Fólk nýtur frelsis og ávaxtanna af vinnusemi og hyggjuviti í fjármálum í öfugu hlutfalli við skattprósenturnar. Við förum frá frjálsu samfélagi þar sem hlutur ríkisins sem skattprósenta af þjóðartekjum er um 25% eða minna yfir í skattheimtu sem er næst 70% af þjóðartekjum. Við þá stöðu er viðkomandi ríki orðið sósíalistiskt alræðisríki þar sem myndavélar eru settar í póstkassana og sérstakt eftirlit er haft með ritvélum sem allar verða að vera á opinberri skrá svo hægt sé að kenna mönnum "rétt" tungutak ef þeir gagnrýna hið heilaga ríkisvald of víðtækt. Í Bretlandi starfar um 10% mannfjöldans hjá hinu opinbera. Það eru 8,5 milljónir manna. Bretland vann stríðið við Hitler með 1,5 milljón manna starfandi í opinberri þjónustu.

Auðlindaskattar, þjóðareign á auðlindum, mengunarskattar og neyslustýring í pólitískum tilgangi er allt sami grautur í sama potti. Verið er að gefa gömlum hlutum ný nöfn í merkingarlausri umræðu sem öll gengur út á að plata þá sem eiga svo að kjósa hina hæstvirtu til metorða í næsta umgang.

Ég hef spurt: Hvað greiðir útgerðin í opinber gjöld? Starfsmennirnir? Viðskiptavinirnir? Fyrirtæki greiða EKKI skatta. Það er skáldskapur. Þú greiðir skatt, ég greiði skatt og kannski maðurinn í næsta húsi. Fyrirtæki borga ekki skatta. Aðeins þrír aðilar greiða skatta sem svona eru lygilega skilgreindir: a) hluthafarnir; b) starfsmennirnir; c) viðskiptavinirnir. Ekki það nei? Af hverju hefur verðlag á íslandi hækkað svona mikið á þeim tíma atvinnuleysis og minnkandi eftirspurnar?

En samt sem áður: Umræðan um þjóðareign á auðlindum á sér stoð í þeirri makalausu ákvörðun sem tekin var á pólitískum vettvangi að heimila veðsetningar aflaheimilda. Þá byrjaði ballið fyrir alvöru. Stjórnmálamenn eru svo væntanlega á leiðinni í að bíta höfuðið af þessari skömm aftur, með því að kvótasetja strandveiðarnar. Það er áhugavert dæmi akademiskt séð, vegna þess að þá geta menn séð hvernig stór hópur manna sem á ekkert erindi í útgerð en fann gamlan bátsskrokk á barnaleikvelli tekur sig til að selur aflaheimildir sínar fyrir fimmfalt verð. Bara af þvi að kaupandinn hefur aðgang að lánsfé.

Annað dæmi um hrikalegar afleiðingar af ríkisafskiptum og björgunaraðgerðum af svipuðum toga: 1. maí 2010 tóku gildi nýjar reglur þar sem ríkið efnir til kvótaþings tvisvar á ári þar sem miðla á fullvirðisrétti í mjók milli seljenda og kaupenda. Um er að ræða lokað útboðsferli þar sem hin almenna regla um samningafrelsi er afnumin án þess að nokkur maður hafi mótmælt. Tilgangur þessarar nýskipunar var að lækka verð á greiðslumarki sem á þeim tíma var um 270 krónur á lítrann. Talað var um það á þeim tíma að verðið þyrfti að fara í 150 krónur á lítrann. Þannig átti að stöðva "brask" og samþjöppun framleiðsluheimilda á "of fáar" hendur. Hið gangnstæða gerðist.

Afleiðing þessarar heimskulegu ákvörðunar er sú að nú er kvótaverð í mjók í um 320 krónum. Engin viðskipti eiga sér stað. Enginn fær að leggja fram tilboð nema því fylgi óafturkallanleg bankaábyrgð og svo hart er gengið fram að jafnvel lánsloforð frá Byggðastofnun duga ekki sem sönnun á greiðslugetu kaupandans.

Og hver er nú skýringin á þessu? Jú, hún er sú að einn banki á- í gegn um veðsetningar circa 70% alls framleiðsluréttar í landinu og hann ræður hver kaupir og selur. Jarðirnar eru veðsettar upp í stromp. Eigendur geta ekki hætt. Þeir sem fá að kaupa verða að afhenda beingreiðslurnar beint til bankans. Þar með erum við komin í heilan hring og bændurnir orðnir hálf- opinberir starfsmenn sem afhenda milliliðum tekjur sínar og er svo kennt um þegar verðlag á landúnaðarvörum er talið of hátt.

Heimska er eina orðið sem ég get notað um svona kúnstir en hvað er maður að kvarta? Helgar ekki tilgangurinn meðalið? Hvað hagnaðist Arion Banki um marga milljarða í fyrra?

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 17.4.2013 kl. 02:53]

Þetta er fróðleg samantekt þó fókusinn sé ekki alltaf á háskerpu.  Þú hittir mig reyndar neyðarlega með þessa mjólkurkvótaumræðu sem er nýlega búinn að punga ú 300.þ. kalli til að bjóða í kvóta en fékk ekki.  Þetta uppboðskerfi segja mér fróðir menn að hafi verið hugmynd hjá landsambandi kúabænda (ættuð frá Dönum) sem Jón Bjarnason stökk á og framkvæmdi án samráðs og alveg hráa!

Þetta með skattana er aftur nokkuð sem er full lítið rætt í þjóðfélaginu.  Menn geta verið ósammála um skattprósentur en við eigum að bera virðingu fyrir skattkerfinu þar sem menn greiða skatt af arði en ekki útgjöldum.  Það má í því sambandi nefna að V.G. tóku það upp hjá sér að svifta okkur bændur heimild til að fyrna keyptan framleiðslurétt og enn fyrr á Davíðs dögum þóttust menn hafa kveðið niður verðbólgu og hættu að framreikna uppsafnað tap,þannig að ef maður færi einhverntíman að sjá tekjur af búskapnum þá nýtast ekki öll útgjöldin á móti þannig að maður er farinn að greiða skatt af tekjum sem fara í útgjöld.  Það er algjörlega á skjön við tilgang skattkerfisins.

Hitt er annað mál að stórfyrirtækjum á ekki að líðast að kaupa tap annara fyrirtækja til að komast hjá skatti.  

Ef útgerðin er að fá þetta 60 milljarða í arð þá sé ég ekki betur en að á endanum fari eða ættu að fara hátt í 40% eða rúmir 20 milljarðar til ríkisins í gegnum skattkerfið. (tekjuskattur fyrirtækisins + fjármagnstekjuskattur af útgreiddum arði), það er nú nokkuð! Ekki síst þegar haft er í huga að góður hluti af hinum 40 milljörðunum "lekur" líka inn í hagkerfið í gegnum neyslu. (t.d. þegar útgerðarmaðurinn kaupir sér 10 milljón króna jeppa og helmingurinn fer til ríkisins)

Auðlindagjald er ekkert annað en sértækur skattur, rétt eins og stökkbreyting lánanna er sértækur hrunskattur sem lagður er á þá sem skulduðu á ákveðnum tímapunkti í íslandssöguni.

Hvoru tveggja eru ruglskattar sem ekki eiga rétt á sér.

Hvers vegna fólk vill flækja málin svona, er mér hulin ráðgáta. Í stað þess að einhenda sér í að styrkja og bæta skattkerfið (líka einfalda) er farin þessi sérstaka leið sem við Íslendingar erum svo hrifnir af, að þyrla svo upp moldviðri aukaatriða og þrasefna að aðalatriðin sitja á hakanum.

[Guðmundur Kjartansson, 17.4.2013 kl. 07:22]

Sæll Bjanri Gunnlaugur: Ég hef verið viðloðandi landbúnað alla mina ævi, meira eða minna og nánast alveg sl. 6 ár. Segi betur frá þeim málum síðar. Hvað sem mönnum gekk til með því að afnema frelsi í viðksiptum með fullvirðisrétt þá liggur það fyrir að allt fór þar á annan veg. Apinn étur sinn ost eftir sem áður.

Í skattamálum hafa allir fengið sitt fírtel af frægð og sett sitt mark á krógann með þeim afleiðingum að ALLT er nú skattlagt; Tekjurnar ..... eyðslan .... eignirnar og skuldirnar.

Þetta síðasttalda i gegn um vexti og verðtryggingu. Ekki það? Er það ekki þannig að þvi meira sem þú skuldar, þeim mun meira borgarðu.

Þrasið um framleiðslu í landbúnaðinum er efni í heilt legíó en staðreyndin er að þrátt fyrir stuðning og ríkisstyrki, niurgreiðslur og allt mögulegt virðist ekki ætla að ganga vel að veita bændum sjálfstæði þannig að þeir njóti sjálfir ávaxtanna af vinnu sinni.

Bjarni, við erum ekki að skrifa neinar doktorsritgerðir hér. Umræðan á þessum miðlum verður að vera þannig að menn nenni að lesa það sem skrifað er og að framsetningin sé á því róli að það bæti einhverju við frekar en hitt. Hvort það hefur tekist verða aðrir að dæma.

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 17.4.2013 kl. 09:07]

Ekki ætlaði ég að gerast talsmaður of mikilla skattalækkana, en af hverju benda þeir sem vilja lækka skatta (t.d.Sjálfstæðismenn) ekki á að þar sem skattahækkanar ríkisins hafa stuðað beint inn í vísitöluna og hækkað skuldir heimilanna, þá sé líklega besta einstaka aðgerðin til að lækka þær skuldir og í raun nauðsynleg áður en farið er úr vísitölubindingunni, að lækka skattana aftur!

Annað atriði varðandi skatta, ríkissjóður hækkar skatta til að auka tekjur sínar. Hve stór hluti af þeirri hækkun ætli fari aftur út vegna þess að ríkissjóður er jú að kaupa skattlagða  vöru og þjónustu eins og aðrir í samfélaginu? Þegar viðbætist að umsvifin minka (t.d. minni notkun á bílum við hærra bensínverð) þá verða  nettótekjur af skattlagningunni oft ansi miklu minni en áætlað var!   En skaðinn situr eftir.

Svo er náttúrulega þetta klassíska að skattar draga úr umsvifum hagkerfisins (nema þeim sé veitt út í  það aftur) og geta því virkað svipað og háir vextir, þ.e. viðhaldið kreppu.

Það er semsagt ekkei einfalt mál að vaða áfram og ætla að skattleggja ríkissjóð upp úr kreppu og kála þannig hagkerfinu.

Það á að vera krafa til okkar skattlagningarsinna að ganga hægt um  þær "gleðinnar dyr".

Það má segja að það sé eins með skattkerfið  og lýðræðið.  Þetta er alveg ferlega þjösnaleg og slæm leið til að koma fjámunum frá einstaklingum til ríkisins, en líklega sú skársta sem við höfum!   :-)

[Bjarni Gunnlaugur (IP-tala skráð) 17.4.2013 kl. 09:13]

"Besta einstaka aðgerðin" hér að ofan, er að sjálfsögðu fyrir utan það að greiða til baka ránsfeng stökkbreytingarinnar. En þar er jú ekki (á ekki að vera) um val, heldu skyldu, að ræða.  Skattprósenta er á hinn bóginn val.